"De landbouw kent een gefragmenteerd ICT-landschap: stap voor stap verbeteren"

In het dashboard staan de bedrijfsspecifieke KPI’s van een landbouwbedrijf centraal. Na vaststelling van de KPI-uitkomsten kan de ondernemer (m/v) zijn scores delen met anderen, om daarvoor vervolgens voor gewaardeerd/beloond te worden. KPI-scores worden vastgesteld op basis van gegevens uit al bestaande datasystemen. Dan moet je denken aan

• open data, zoals bodemkaarten en satellietgegevens; 
• RVO-data zoals percelen en teelthistorie; en 
• bedrijfsgegevens zoals uit Kringloopwijzer of een bedrijfsmanagementsysteem, waar vooraf  toestemming van de boer nodig is.

‍‍

Data blijft bij de bron

Sander vertelt dat de uitgangspunten voor het dashboard nog altijd hetzelfde zijn als bij het begin van het project. Zo geldt het principe ‘data blijft bij de bron’. Als de data opnieuw nodig is voor controle of herberekening, wordt het opnieuw opgehaald bij de bron. Zo heb je altijd de up-to-date gegevens, de zorg voor de data blijft bij de bron, en er ontstaan geen schaduwbestanden. Met deze data’soevereiniteit’ houdt de boer sturing over zijn gegevens, zodat hij kan zien waarvoor het gebruikt wordt.

Dat klinkt logisch, maar het betekent wel dat er veel gekoppeld moet worden, en dat de te koppelen data ook moet ‘passen’. Dat is niet altijd eenvoudig. In de landbouwsector is sprake van een gefragmenteerd ‘ICT-landschap’ dat bovendien volop in beweging  is. In het startrapport schreef Rob Lokers al: “Bij verschillende strategieën, technologieën en infrastructuren, die in de loop van de tijd zijn opgezet om data te verzamelen en te delen, zijn vaak in eerste instantie ketenbehoeften en verplichtingen, verdienmodellen of beleidsmaatregelen leidend geweest. Daarom zijn lang niet altijd de hierboven genoemde [inmiddels algemeen geldende, red.] principes geïmplementeerd, ook al omdat deze deels strijdig zijn met bijvoorbeeld de belangen van de leidende ketenpartners of met beoogde verdienmodellen.”

‍Waar staan we nu?

Op dit moment worden deelnemende bedrijven vanuit een aantal pilots (Drenthe, GLB, Zuidwestelijke Delta) aangesloten op het dashboard. Met de uitkomsten leren we meer over de systematiek.  Sander: “zo blijkt een mix van een aantal makkelijk te bepalen getallen, zoals bodembedekking door het jaar heen en in de winter, gecombineerd met teelthistorie, een hele pragmatische, maar toch mogelijk bruikbare indicator voor bodemkwaliteit te zijn. Daarnaast werken we in de pilots ook met ophalen van extra gegevens van de bedrijven, zodat we leren wat wel en niet nodig is voor de berekening van bepaalde KPIs. We zijn nu bijvoorbeeld intensief bezig met de nutriënten KPI’s.  In een volgende fase van opschaling kunnen we dat dan gaan automatiseren, omdat we weten wat nodig is, waar het staat, en wat eventuele valkuilen zijn. 

‍Niet wensdenken maar stug doorwerken

Sander vertelt dat er vooraf vaak te optimistisch gedacht wordt als bepaalde gegevens al in een ander systeem zitten; ‘dan halen we dat even op’ … Daar zit een hoge mate van wensdenken bij. Er zijn áltijd issues rond koppelingen, er is altijd wel iets afwijkends aan de kwaliteit van de data. Die is niet vrij verkrijgbaar, niet gestandaardiseerd, niet compleet, niet ‘eerlijk’ vergelijkbaar, of niet aan een locatie te koppelen. Kortom, ‘even’ data ophalen is maatwerk en er komt een hoop overleg en handwerk bij kijken. Daarom is een lange termijn-aanpak nodig. Sander: “We beginnen pragmatisch, met de algemenere databronnen. En naar de toekomst willen we dat steeds uitbreiden. Dat is een kwestie van stug doorwerken, stap voor stap verbeteren. Want het kan natuurlijk wel.”  

‍