"We zetten in op koppelingen, zodat je niet allerlei zaken opnieuw hoeft in te vullen”

Ik heb Bart regelmatig aan de telefoon, vaak voor hele hands-on, actiegerichte dingen. Ook dit gesprek moet tussen andere drukke bedrijven door. Als ik hem vraag als het ware een stap achteruit te doen en te kijken naar de grote lijn wordt het even stil. Hoewel we bellen via een gewone lijn zie ik hem in gedachten voor me, nadenkend. Hij moet even schakelen maar het lukt goed om te reflecteren. De rest van ons gesprek formuleert hij zorgvuldig. 

Hoe gaat het met data vergaren?

‘We hebben een start gemaakt, nu proberen we dingen te stroomlijnen. Bijvoorbeeld in de akkerbouwpilot in Drenthe. Om een akkerbouwbedrijf volledig in beeld te krijgen vergt momenteel nog best veel handwerk. Maar ook daar zijn we nu stappen aan het maken, begint het te lopen en hebben we de eerste bedrijven compleet. Voor de dataverzameling gebruiken we het stappenplan dat ook op de live bijeenkomst in januari getoond is. Doel is om waar mogelijk bestaande databronnen te gebruiken. Er wordt op het boerenerf al ontzettend veel geregistreerd voor en door allerlei partijen en het is zonde en inefficiënt om daar geen gebruik van te maken. En we willen natuurlijk dat het de boer zo min mogelijk extra werk oplevert om de KPI’s in beeld te krijgen. We zien nu dat een aantal KPI’s al gemakkelijk op te halen zijn, zoals gewasdiversiteit en % rustgewassen. De crux ligt hem bij een aantal specifieke KPI’s die relatief veel werk vergen, zoals de nutriënten KPI’s bij akkerbouwbedrijven en middelengebruik bij de melkveehouderij. Maar we zijn ook druk bezig dit op de langere termijn te vergemakkelijken’ 

Hoe makkelijk is het om datakoppelingen te maken voor ieder bedrijf?

‘We zetten in op koppelingen, zodat bestaande data benut wordt, en je niet allerlei zaken opnieuw hoeft in te vullen. Zo vragen we per bedrijf een machtiging danwel een export van heel wat bestaande systemen: gegevens bij RVO (basisregistratie percelen, gecombineerde opgave, I&R, en mesttransporten), een connectie met het Scan-ICT systeem van de agrarische collectieven en voor melkveehouders ook met Kringloopwijzer. Voor de toekomst zijn die koppelingen natuurlijk handig, maar het vraagt nu nog best veel extra regelwerk en handwerk. Natuurlijk willen we, en moeten we van de wet, zorgvuldig met machtigingen en privacy omgaan.’ (Meer info over het stappenplan en de dataovereenkomst.)

‍

Vertel eens over de stappen in het stappenplan?

‘We beginnen met een dataovereenkomst. Daar wordt goed afgekaart voor welke data de boer een machtiging afgeeft, wat er wel of niet met de data mag gebeuren, opslag, waar het voor gebruikt mag worden en hoelang de data bewaard mag worden. Daarna volgt de registratie op het BoerenKPI-dashboard van WUR. Hier kan via een machtiging de gegevens van RVO opgehaald worden, waarna je als boer direct een eerste aantal KPI’s voor je bedrijf te zien krijgt. Voor nu begint daarná het handwerk: het ophalen van gegevens over middelengebruik bij melkveebedrijven en voor akkerbouwbedrijven het toegang verlenen tot het managementsysteem aan de coördinator. Hier is ook vaak nog een bedrijfsbezoek voor nodig.

Daarna begint het berekenen van de scores en de analyse, dat is werk aan de projectkant. Uiteindelijk worden de resultaten van de KPI’s teruggekoppeld naar de boer via het BoerenKPI-dashboard. Belangrijk hierbij is de achtergrond, want een KPI-score op zich zegt vaak nog niet zoveel. Dus waarom scoor ik relatief laag op een KPI, zeg bijv. op milieu-impact middelengebruik? Misschien ligt dit aan één specifiek middel dat je gebruikt, terwijl je het verder gewoon goed doet . Als je via het dashboard dit uit kan pluizen leer je het begrijpen en kan het je ook handelingsperspectief gaan bieden. 

‍

Klinkt als toch wel veel werk. Valt het je mee of tegen?

‘Mijn indruk is dat een aantal KPIs goed te sourcen is, tegen heel aanvaardbare kosten. Maar voor andere KPIs zijn checks nodig in het veld. In het geval van de natuurindicatoren kunnen de Collectieven die taak op zich nemen, dat past natuurlijk heel goed bij wat ze al doen, maar het vraagt wel een extra handeling. Nu we nog maar net beginnen is dat best veel werk. Ook rondom gewasbeschermingsmiddelen is het nu nog pionieren.

Je wilt natuurlijk voorkómen dat het systeem meer kost dan het de boer ooit gaat opleveren, we doen dit juist om beloningen mogelijk te maken.  

Voor de KPIs die nu nog in ontwikkeling zijn…. Waterkwantiteit, circulariteit, of dierenwelzijn….’ Bart pauzeert. Ik hoor hem weifelen, dan zegt hij: ‘Laten we zeggen, het is niet voor niets dat ze nog in ontwikkeling zijn. 'Het valt niet mee om ze vast te stellen op een manier die te borgen is op een betaalbare manier.’ Maar we weten, dit zijn de aanvangskosten, ik weet zeker dat voor de KPIs die nu een goede definitie kennen dat het haalbaar én betaalbaar is er in de toekomst op deze manier mee te werken. 

‍Daar gaan we voor!