Interviews in Noord-Holland

“Het grootste risico is dat er niets gebeurt” (provinciemedewerker) en “Het loopt vast als iedereen op elkaar zit te wachten” (melkveehouder). Dat zijn quotes die opgehaald werden door Jessie Beirnaert, Roxane Bradaczek en Eline de Kool, trainees bij Wageningen. Zij waren te gast bij KPI Live. Hun onderzoek richtte zich op de potentie van de KPI-systematiek aan de realisatie van kringlooplandbouw op gebiedsniveau. 

Aan de hand van literatuuronderzoek en 17 interviews met onderzoekers, provinciemedewerkers, melkveehouders en betrokkenen bij andere KPI pilots keken ze naar behoeftes, knelpunten en beloningssystematiek. Wanneer er gevraagd wordt naar de behoeftes komt naar voren dat het belangrijk is dat de beloning de moeite moet zijn en men wil de zekerheid dat dit systeem lange tijd gebruikt gaat worden. Het KPI systeem zou aan een aantal randvoorwaarden moeten voldoen, voor elke boer toepasbaar moeten zijn, lage administratieve lasten en begeleiding bij invullen. Ook zou er rekening met externe (bv klimaat) invloeden gehouden moeten worden. Er moet voorzichtig omgesprongen worden met data (data moet van de boer blijven), streef-’en drempelwaardes moeten in lijn met Europese regelgeving en zorgvuldige selectie van de KPI’s is noodzaak. Ook wordt geopperd dat de set landelijk hetzelfde zou moeten zijn. Opgedane kennis en ervaring moeten gedeeld worden.

Knelpunten die gezien worden zijn: geld, data en communicatie. De beloning moet in verhouding zijn. Wat een goede beloning is verschilt per stakeholder. Het kan geld zijn, maar ook grond, pachtuitgifte, vrijstellingen, korting op waterschapslasten of gebruiksruimte voor het uitoefenen van vakmanschap. Beloning kan ook op kleine schaal gebeuren en hoeft niet per se landelijk. Men verwacht ook knelpunten op het gebied van dataverzameling, eigenaarschap en implementatie. “De angst bij boeren zit hem erin dat ze bang zijn dat het KPI systeem in plaats van een beloningssysteem een bestraffend systeem wordt", aldus Roxanne

‍Communicatie 

Nut, doelen en werking moeten heel duidelijk gecommuniceerd worden. Dat is nu nog een groot probleem. Korte lijntjes helpen hierbij ook. Voor transitie is goede ondersteuning nodig waarin kennis gedeeld wordt en boeren van elkaar kunnen leren. Samenwerking met andere stakeholders is hierbij heel belangrijk. Melkveehouders vinden het echter niet zo gewenst dat verschillende stakeholders zich gaan bemoeien met hun bedrijfsvoering en geven aan dat er minder stakeholders aan tafel zouden moeten zitten dan de overige geïnterviewden.

‍Kennisgaten en vertrouwen

Ook zijn er nog wel hiaten in kennis. De impact van KPI’s zijn nog niet altijd helder. Ook vraagt men zich af wat veranderingen in KPIs teweeg brengen. En hoe verhouden de KPI’s zich tot elkaar? Wat is de invloed van de ene op de andere KPI? Hoe beïnvloed je de KPI’s? En het is ook nog de vraag hoe je bedrijfsgegevens weer vertaald naar landelijke doelen. Ook zijn er twijfels over het effect van doelsturing, dat nog niet is bewezen. Boeren willen niet gaan investeren in maatregelen waarvan later zal blijken dat ze niet het gewenste effect hebben. Het is belangrijk dat de kennis die nu opgedaan wordt in de pilots gedeeld wordt. Voor de transitie naar doelsturing is goede ondersteuning nodig waarin kennis gedeeld wordt en boeren van elkaar kunnen leren. Samenwerking met andere stakeholders is hierbij belangrijk.

Een ander punt is het vertrouwen in de overheid dat hersteld moet worden. Dit vertrouwen is er niet of nauwelijks, wat onder andere komt door het onstabiele beleid, het gevoel van de boeren dat de overheid geen kennis van zaken heeft en een visie mist.  

‍Stappen maken

Maar ondanks alle opgeworpen bezwaren en bedenkingen willen zowel de boeren als de provincie als onderzoekers stappen maken.  Boeren en beleidsmedewerkers willen wel weten waar ze naartoe bewegen en waarom, maar de tijd ontbreekt om te wachten totdat het hele systeem perfect af is.

‍“Als de overheid nu eerst vijf jaar gaat hameren op het halen van onrealistische doelen en dan erachter komen dat het niet gaat lukken, heb je kostbare tijd verloren. Kom nu in beweging, in kleine realistische stapjes in plaats van met het behalen van grote idealistische normen” (melkveehouder).  [opgehaalde quote in het onderzoek]

‍

Download hier de powerpoint van de presentatie

‍