Doelsturing op broeikasgassen

Doelsturing op broeikasgassen: hoe verdeel je de nationale opgave naar individuele boerenbedrijven? 

‍Broeikasgassen, de discussie en de vraag

Nederland heeft als doel de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Het klinkt logisch om de reductieopgave te verdelen over uitstoters, zoals boerenbedrijven, en deze vervolgens individueel te monitoren. Maar hoe verdeel je de opgave, en vergelijk je de prestaties, op een eerlijke manier? 

Dat is nog knap ingewikkeld; met risico's op onbedoelde bijwerkingen. Marion de Vries en Joan Reijs (Wageningen Universiteit) deden onderzoek naar welke afbakening en welke functionele eenheid het meest bruikbaar is. In KPI-Live vertellen zij over de resultaten.

Waarom is het ingewikkeld de opgave uit te splitsen? Een melkveebedrijf gaat over grenzen

De Nederlandse reductiedoelen zijn uitgesplitst over zes sectoren, het gaat over emissies binnen Nederland. Een melkveebedrijf produceert emissies die vallen onder meerdere sectoren en heeft via aankopen óók emissies buiten Nederland. Naast deze afbakening is ook de functionele eenheid is belangrijk: De keuze voor de manier waarop je prestaties vergelijkt leidt tot gunstiger resultaten voor bepaalde bedrijfstypen. Vragen zijn dan ook:

• Alleen bedrijf of ook aanvoerketen?
• Alle broeikasgassen of alleen CH₄ en N₂O?
• In welke referentie-eenheid (‘functionele eenheid’) moet de totale hoeveelheid emissie van een bedrijf worden uitgedrukt, zodat prestaties van bedrijven vergeleken kunnen worden ongeacht hun omvang? Bijvoorbeeld per kg melk, per hectare, per dier, .. ?

‍Analyse

De opties voor afbakening en functionele eenheid werden vergeleken op basis van de volgende criteria:

1. Welke doelen vind je het belangrijkst? (bv broeikasgassen wereldwijd, broeikasgassen in Nederland of methaan in Nederland) 
2. Stelt het in staat om boerenbedrijven onderling te vergelijken, ongeacht de omvang? 
3. Geeft het een boer sturingsmogelijkheden?
4. Wat kunnen onbedoelde effecten zijn; afwenteling naar elders of naar andere duurzaamheidsthema’s?
5. Zijn data beschikbaar? 
6. Sluit het aan bij wat er al is? 
7. Welke sturingsmogelijkheden geeft het de overheid?

Hieronder zie je de verschillende afbakeningen en de verschillende functionele eenheden die bekeken zijn om broeikasgasemisssie tot uitdrukking te brengen. 

‍Conclusie afbakening en eenheid

Voor de overheid is de afbakening naar directe (bedrijfs-)emissies het meest voor de hand liggend, gezien de overheidsdoelen. Echter, bij het alleen sturen op directe emissies zijn er risico’s op verplaatsing van broeikasgasemissies naar andere plaatsen in de keten en de afwenteling naar andere duurzaamheidsthema’s. Vandaar dat de aanbeveling luidt: gebruik een hybride aanpak, waarbij zowel op de directe emissie op het bedrijf (doel van de overheid) wordt gestuurd als op totale ketenemissies (aanpak vanuit het bedrijfsleven).

‍Conclusie functionele eenheid

Alle eenheden, behalve ‘per bedrijf’, stellen in staat om prestaties van bedrijven van verschillende omvang te vergelijken. Een absolute emissiereductie is echter niet gegarandeerd, behalve wanneer je het relateert aan ‘per fosfaatrecht’. Aanbevolen wordt dan ook om ‘fosfaatrecht’ verder te verkennen als functionele eenheid voor broeikasgasemissies uit dieren en mest, dit omdat het stuurt op het totale emissievolume in Nederland en omdat het weinig kans heeft op ongunstige neveneffecten of op het verplaatsen van de broeikasgasemissies naar elders. 

‍Nog geen besluitvorming, LVVN gaat zich hierover beraden

De geschreven paper met alle resultaten wordt aangeboden aan het ministerie van LVVN en zij bekijken deze zomer hoe ze met de opties verder kunnen gaan. Hinke de Groot (LVVN) geeft aan dat voor klimaat in het hoofdlijnenakkoord de doelen naar bedrijfsspecifieke emissies gaan. De Groot geeft aan dat dit een complexe exercitie is, dus dat deze publicatie hier zeker bij zal helpen. “De boer is nu wel hard bezig met de thema’s mest en stikstof, maar op methaan en lachgas blijft voortgang uit. Mijn vader is melkveehouder, maar ziet voor broeikasgassen nog niet hoe de doorvertaling is op zijn bedrijf. Door het toevoegen van broeikasgassen aan de lijst KPI’s vergroot het het bewustzijn bij ondernemers en maakt het broeikasgassen inzichtelijk”, aldus de Groot. 

In de discussie komt naar voren dat alleen een broeikasgas-KPI al reuze ingewikkeld is. Joan Reijs stelt gerust en geeft aan dat het in hoofdlijnen gaat om ook de mogelijkheid te hebben om te sturen op de KPI ‘broeikasgassen’ op het bedrijf en hoe deze gezien moet worden in het licht van de totale set KPIs en duurzaamheidsdoelen.

‍

De publicatie met alle details van de resultaten verschijnt binnenkort, dus houd deze website en de socials in de gaten!

‍