Doelsturing in Flevoland

Beginnen vanuit boeren motivatie

‍

Bottom up, met de boer

In Flevoland neemt de Agrarische Natuurvereniging het voortouw in werken met KPIs. Wim Stegeman en Anna Zwijnenburg praten ons bij tijdens KPI-Live. ‘Werk vanuit de boer, betrek de keten’, is hun kernboodschap. Het vraagt om een stap-voor-stap aanpak. De ANV is met 5 akkerbouwbedrijven in 2022 voorzichtig begonnen. Inmiddels doen 15 akkerbouwers mee, en wil men opschalen en doorpakken. 

Als belangrijkste uitdagingen noemen ze: van inzicht voor de boer naar ‘harde’ verifieerbare data, en de afnemers laten meebetalen. 

‍Nationale én bedrijfsdoelen monitoren met kernset 

‘Wat zijn de doelen voor Flevoland?’ was de vraag waarmee betrokkenen begonnen. Daar hoorden bij het projectteam, overheden, boeren(organisaties), en ketenpartijen. Samen kwamen ze tot de volgende doelen: bodemkwaliteit, klimaat, water, plantgezondheid, daar zijn zowel de nationale doelen als bedrijfsdoelen meegewogen. Dit jaar wordt voor een aantal bedrijven gekeken: Hoe helpt de kernset met indicatoren om de voortgang naar de doelen te volgen? 

Er wordt kritisch meegedacht, blijkt uit de kanttekeningen: 

• Een aantal van de opgaves waar Flevoland voor staat, zoals bodemdaling, verzilting, wateroverlast, komen niet voor in het KPI-systeem.
• Doelen die wél genoemd staan, worden weer niet afgedekt met indicatoren, zoals bodemstructuur, bodemleven & plantgezondheid en sociaal-economisch welzijn van de teler. 
• Er zijn ook vragen over (rekenen tussen) schaalniveaus en tijdschalen (kijk je naar perceel, bedrijf of polder? Per teelt, per jaar of per meerjarig bouwplan?), berekeningswijze en streefwaardes. 

‍

‍Inzicht of borging: is zachte data goed genoeg of harde data?

Het verzamelen van gegevens is tijdrovend, omdat het nu vaak nog handmatig uit de managementsystemen gehaald moet worden. Het in beeld brengen van duurzaamheidscijfers leidt meteen tot een groter bewustzijn bij de boer: dat is al mooi meegenomen. 

Ketenpartners zijn vooral geïnteresseerd mee te doen als zij de resultaten mogen ‘meetellen’ in hun eigen duurzaamheidsrapportages. Daarvoor moeten resultaten van boeren controleerbaar en verifieerbaar zijn. En dat is op zichzelf al bijna een prikkel om resultaten zo gunstig mogelijk te presenteren. Het gevaar van een ‘papieren werkelijkheid’ ligt steeds op de loer. 

‍Proefbelonen

Ambities zijn er volop en doelsturing krijgt zeker een vervolg. De deelnemende ketenpartijen hebben nu als ‘huiswerk’ om één manier van belonen te ontwikkelen die past binnen hun bedrijf.  Dat is in de praktijk nog niet eenvoudig. Een extra premie op product moet uiteindelijk toch weer uit de markt komen. Een aantal partijen gaan nu samen diep in gesprek over het ‘belonen en waarderen’ thema om niet met lege handen te eindigen. “Zij zouden anders nooit bij elkaar zitten over dit thema en dit is dus wel een mooi resultaat!” aldus Anna Zwijnenburg. 

‍Bekijk hier de presentatie